فرهنگ امروز/ ندا آل طیب:

چند روزی بعد از سالروز تولد هشتاد و نه سالگی هوشنگ ابتهاج، از ثبت ملی خانه این شاعر پرآوازه معاصر در رشت خبر می‌رسد. روز ششم اسفندماه سالروز تولد هشتاد و نه سالگی «سایه» بود و به فاصله اندکی خبر رسید که خانه او در رشت ثبت خواهد شد. هرچند به نظر می‌رسد تحقق این وعده سریع اتفاق نخواهد افتاد. با این حال رضا علیزاده، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان در حاشیه دهمین گردهمایی راهنمایان گردشگری از ثبت ملی خانه ابتهاج خبر داده است. او از شخصیت‌هایی مانند هوشنگ ابتهاج، فریدون پوررضا و ناصر مسعودی به عنوان مفاخر استان گیلان نام برد و به «مهر» گفت: «خوب است که ما قدر این افراد را بدانیم و آنها را به نسل نوجوان و جوان خود معرفی کنیم.»هرچند این خبر به خودی خود خوشحال‌کننده است، اما تحقق این امر نیازمند شرایطی است که باید تامین شود. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان درباره روند طی شده برای انجام این وعده گفته است که جلسات مشترکی با شهردار رشت برگزار شده و شهرداری هم اعلام آمادگی کرده تا خانه هوشنگ ابتهاج را خریداری کند و این خانه را با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان به موزه و میراث فرهنگی تبدیل کند اما هنوز مالک فعلی خانه با فروش ملک به شهرداری موافقت نکرده است و دقیقا از همین جاست که مساله شروع می‌شود؛ چون در گام نخست، ثبت ملی خانه هر یک از چهره‌های فرهنگی، هنری و ملی نیازمند توافق با مالک ساختمان است. اگر مالک ساختمان حاضر شد خانه را بفروشد آن زمان بر سر قیمت خانه توافق و مراحل بعدی طی می‌شود. علیزاده درباره این روند نیز گفته است: «برای ثبت هر خانه ابتدا، ابلاغ به مالک صورت می‌گیرد و مالک رضایت خود را اعلام می‌کند؛ پس از آن ما کارهای ثبت را انجام می‌دهیم. در حال حاضر ما ابلاغیه‌ای را برای مالک فعلی خانه ابتهاج ارسال کرده و با مقاومت او روبه‌رو شده‌ایم.»بنابراین فعلا موضوع اصلی، جلب رضایت مالک خانه است که در گام نخست، مقاومت کرده. اما آنگونه که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان توضیح داده، از ناحیه خود شاعر مشکلی وجود ندارد: «ما با ایشان جلسه داشته‌ایم و برای این تصمیم اعلام آمادگی کرده است و قرار شده تمام کتابخانه و ابزار و ادوات خود را در اختیار ما بگذارد.»
در شرایطی که خانه بسیاری از نامداران شعر و ادب معاصر همچون صادق هدایت، فروغ فرخزاد و... تحت مالکیت اشخاص حقیقی یا نهادهای دولتی است، ثبت ملی خانه سایه می‌تواند خبری نوید بخش باشد هرچند که همین موضوع هم خود در هاله‌ای از ابهام است. این روزها علاقه‌مندان شعر و ادب خوب می‌دانند خانه صادق هدایت در خیابان لاله زار چه وضع غم‌انگیزی دارد. همچنان که خانه بسیاری دیگر از چهره‌های بنام فرهنگی و هنری هنوز به موزه تبدیل نشده است و ظاهرا هم راهی دشوار و دراز در این زمینه پیش رو داریم.
البته در این سال‌ها شهرداری تهران خانه‌هایی مانند خانه عزت‌الله انتظامی یا سیمین و جلال و... را خریداری کرده است و شاید «سایه» نیز یکی از معدود شاعرانی باشد که خانه‌اش در دوره زندگی خودش خریداری و ثبت شود.

روزنامه اعتماد